Θέτοντας ξεκάθαρα όρια

Τα παιδιά έχουν ανάγκη να ξέρουν τι τους επιτρέπεται να κάνουν και τι όχι. Τα σταθερά όρια τα βοηθούν να νιώθουν ασφαλή και τους παρέχουν ένα πρότυπο αποδεκτής συμπεριφοράς.

Δημιουργήστε ένα περιβάλλον με ξεκάθαρα όρια

  • Είναι πολύ δύσκολο να θέσουμε σωστά όρια για τα παιδιά. Σαν γονείς επηρεαζόμαστε από αυτά που μας επέτρεπαν οι δικοί μας γονείς ως παιδιά και από τα όρια που εκείνοι μας έθεταν. Επίσης, επηρεαζόμαστε από αυτά που επιτρέπουν άλλοι γονείς να κάνουν τα παιδιά τους κι επομένως διαρκώς προσπαθούμε να βρούμε τη σωστή ισορροπία. Είναι σημαντικό να βρούμε μια μέση λύση ανάμεσα στο υπερβολικά ανεκτικό και το πολύ αυστηρό.
  • Μη λέτε πάντα ναι. Μερικές φορές μοιάζει πιο εύκολο να αφήσετε το παιδί σας να κάνει το δικό του, επειδή έτσι σταματάει να κλαίει και δείχνει ευτυχισμένο. Όταν όμως λέμε πάντα ναι στα παιδιά μας, τότε ανατρέφουμε ανθρώπους ανίκανους να δεχτούν όρια. Ένα παιδί με απεριόριστη ελευθερία, είναι πιθανόν όταν μεγαλώσει να γίνει ένας ενήλικας που δεν θα δεχτεί την εξουσία των δασκάλων του, των άλλων ενηλίκων, των εργοδοτών του, ακόμα και των νόμων.
  • Μη λέτε πάντα όχι. Από την άλλη πλευρά, όταν λέμε πάντα όχι στα παιδιά, τότε γίνονται άτομα ανίκανα να σκεφτούν και να αποφασίσουν μόνα τους.

Φέρτε το παιδί σας σε επαφή με τα όρια που θέτετε

Τα όρια είναι πιο αποτελεσματικά όταν το παιδί σας αισθάνεται ότι το καταλαβαίνετε και το σέβεστε. Οι γονείς μερικές φορές προσπαθούν να εφαρμόσουν την πειθαρχία με λόγια, κατευθύνοντας τα παιδιά τους. Όμως, κάποιες φορές οι πράξεις έχουν μεγαλύτερη απήχηση από τα λόγια. Οι αγκαλιές, τα νεύματα, τα χαμόγελα και μια ήρεμη παρακολούθηση των προσπαθειών του, στέλνει στο παιδί σας το μήνυμα ότι βρίσκεται στο σωστό δρόμο. Καμιά φορά, η μόνη στήριξη που χρειάζεται το παιδί σας είναι απλά να του προσφέρετε το χέρι σας ή να το ρωτήσετε αν χρειάζεται βοήθεια. Με το ίδιο σκεπτικό, ένα σήκωμα του φρυδιού σας ή ένα συνοφρύωμα εκφράζουν καλύτερα τη δυσαρέσκειά σας, παρά οι θυμωμένες λέξεις και οι φωνές. Μερικές ιδέες που ίσως να σας είναι χρήσιμες.

Χρησιμοποιείτε τα οικιακά αντικείμενα και τα παιχνίδια για το σκοπό που έχουν σχεδιαστεί

  • Δείξτε πώς λειτουργεί κάθε παιχνίδι. Εάν το παιδί σας πετάξει το παιχνίδι ταξινόμησης σχημάτων, πείτε του «Πρόσεχε τα παιχνίδια σου!» και στη συνέχεια μαζέψτε από κάτω ένα σχήμα και δοκιμάστε κάθε υποδοχή, μέχρι να βρείτε την κατάλληλη. Τα μικρά παιδιά συχνά πετάνε πράγματα χωρίς λόγο, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι έχουν καταστροφικές τάσεις και συνήθως εύκολα τα κατευθύνουμε προς μία δημιουργική δραστηριότητα. Εάν ωστόσο το παιδί συνεχίσει να ρίχνει κάτω τα παιχνίδια, πιθανόν να προσπαθεί να σας πει ότι αυτό είναι που θέλει να κάνει. Επομένως, μπορείτε να στρέψετε αλλού την προσοχή του, προτείνοντας: «Πάμε έξω να πετάξουμε το τόπι!».
  • Χρησιμοποιήστε τα αντικείμενα για το σκοπό που προορίζονται. Δώστε του τη σωστή χρήση των αντικειμένων, δείχνοντας ότι οι καρέκλες είναι για να καθόμαστε, τα κρεβάτια για να κοιμόμαστε, τα τραπέζια για να τρώμε κλπ. Εάν χοροπηδάει πάνω στο κρεβάτι, πείτε «Τα κρεβάτια είναι για να κοιμόμαστε. Μπορείς να χοροπηδάς αν θέλεις έξω». Βεβαιωθείτε ότι αυτοί οι κανόνες τηρούνται από όλους κι όχι μόνο από το παιδί σας. Ούτε εσείς λοιπόν θα πρέπει να ανεβαίνετε στις καρέκλες!

Δώστε το παράδειγμα, δημιουργήστε και διατηρήστε την τάξη.

  • Δείξτε στο παιδί σας πώς τακτοποιούμε τα παιχνίδια. Βάλτε μόνο λίγα παιχνίδια στα ράφια και ανανεώστε τα κάθε τόσο με τα υπόλοιπα παιχνίδια που κρατάτε στην ντουλάπα ή σε ένα συρτάρι, προκειμένου να διατηρήσετε τον χώρο του παιχνιδιού ελκυστικό και συγυρισμένο. Εάν εσείς δίνετε το παράδειγμα τακτοποιώντας τα πράγματα παρουσία του παιδιού, κάποια στιγμή κι εκείνο θα κάνει το ίδιο. Το μικρό παιδί των 2 ετών αγαπάει την τάξη και του αρέσει να υπάρχει στο περιβάλλον του. Αποτυπώνει τη θέση του κάθε παιχνιδιού και μέχρι την ηλικία των 3, θα μπορεί μόνο του να βάζει τα αντικείμενα πίσω στη θέση τους. Μπορείτε να το ενθαρρύνετε λέγοντας: «Τώρα που τελειώσαμε, πού μπαίνουνε τα τουβλάκια;» Ένα τακτοποιημένο περιβάλλον βοηθάει το παιδί σας να δομήσει τη σκέψη του.
  • Κάντε αυτό που θέλετε να κάνει και το παιδί σας. Οι πράξεις σας είναι πιο σημαντικές από τα λόγια σας. Εάν θέλετε το παιδί σας να τρώει πάντα καθισμένο στο τραπέζι, τότε θα πρέπει κι εσείς να κάνετε το ίδιο, κι όχι να τρώτε περπατώντας, μιλώντας στο τηλέφωνο ή μέσα στο αυτοκίνητο. Εάν το παιδί σας σηκωθεί κατά τη διάρκεια ενός γεύματος ή αρχίσει να παίζει με το φαγητό του, πείτε του: «Μου φαίνεται ότι τελείωσες» και απομακρύνετε το φαγητό. Όσο μαθαίνει να κάθεται στο τραπέζι όταν τρώει, τόσο αυξάνεται η ικανότητά του να ελέγχει τις παρορμήσεις του.
  • Θέστε κάποιες «απαγορευμένες ζώνες». Όταν υπάρχουν ξεκάθαρα όρια στο περιβάλλον, τότε μειώνονται οι εντάσεις. Για παράδειγμα, μπορείτε να βάλετε μια κλειδαριά ασφαλείας στο ντουλάπι με τα μπαχαρικά. Έτσι, το παιδί σας δεν θα μπορεί να τα αδειάσει και εσείς θα αποφύγετε τυχόν εκνευρισμό!

Χρησιμοποιήστε θετικό λόγο για να κατευθύνετε αλλού την προσοχή του παιδιού σας.

  • Διατυπώστε τις απαιτήσεις σας με θετικό τρόπο, κι όχι αρνητικό. Όταν μαγειρεύετε πείτε «Το αλεύρι το βάζουμε μέσα στο μπολ» κι όχι «Μην πετάς το αλεύρι στο πάτωμα».
  • Όταν ζητάτε κάτι από ένα δίχρονο παιδί, πείτε αυτό που θέλετε να κάνει. Αντί να διατάξετε «Κατέβα από το τραπέζι!», κατεβάστε το από το τραπέζι και πείτε «Τα πόδια στο πάτωμα!»
  • Όταν το παιδί σας θέλει να σκαρφαλώσει και να τρέξει μέσα στο σπίτι, δώστε του αρκετές ευκαιρίες να βρεθεί στο ύπαιθρο. Όταν τρέχει μέσα στο σπίτι, πείτε με έναν ευχάριστο τόνο φωνής «Έτσι περπατάμε μέσα στο σπίτι!» και περπατήστε δίπλα του για να του δείξετε τον τρόπο.
  • Εάν το παιδί σας θέλει να πάρει καραμέλες από το σούπερ μάρκετ, μπορείτε να πείτε «Σήμερα θα αγοράσουμε μήλα». Έτσι, κρατάτε την προσοχή του σε αυτό που κάνετε εκείνη τη στιγμή, κι όχι σε αυτό που θέλετε να αποτρέψετε. Συχνά, όταν το παιδί θέλει να πιάσει τα ψώνια που έχετε μέσα στο καρότσι, είναι επειδή ψάχνει για την ονομασία τους. Μπορείτε να ικανοποιήσετε αυτή την επιθυμία του, λέγοντας «Θα ήθελες να κρατήσεις το μήλο; Το μήλο είναι κόκκινο. Μπορείς να μυρίσεις το μήλο; Ας αγοράσουμε τέσσερα μήλα. Μπορείς να με βοηθήσεις να βάλω τα μήλα στο καρότσι;» Περιγράφοντας στο παιδί σας αυτό που βλέπει και αυτό που κάνει, εμπλουτίζεται το λεξιλόγιό του, το κρατάτε απασχολημένο με αυτό που γίνεται και επομένως αποσπάτε την προσοχή του απ’ αυτό που ήθελε πριν από ένα λεπτό.

Αποφύγετε την υπερδιέγερση

  • Πάντα θα υπάρχουν στιγμές όπου το παιδί σας θα χάνει τον έλεγχο του εαυτού του, κυρίως λόγω πείνας, κούρασης ή υπερδιέγερσης. Μερικά εστιατόρια και καταστήματα είναι υπερβολικά διεγερτικά για ένα μικρό παιδί. Οι ενήλικες έχουν την ικανότητα να φιλτράρουν τα δυνατά φώτα και τους θορύβους, αλλά για το μικρό παιδί αυτή η ικανότητα βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη.
  • Αποφύγετε να του δίνετε καφεΐνη, υπερβολική ζάχαρη και μην το εκθέτετε στην τηλεόραση, τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και τα κινητά τηλέφωνα.

Δώστε χρόνο

  • Τα όρια θα αλλάζουν καθώς το παιδί σας μεγαλώνει, αναπτύσσεται και γίνεται πιο υπεύθυνο. Θα πρέπει λοιπόν κι εσείς να εξελίσσεστε και να κάνετε προσαρμογές, εφόσον τα όρια για ένα παιδί 1 έτους, δεν θα είναι πάντα κατάλληλα για ένα τρίχρονο. Είναι σημαντικό να προσαρμόζετε τα όρια του παιδιού σας καθώς μεγαλώνει, ώστε να νιώθει κι εκείνο ότι παράλληλα αυξάνεται η εμπιστοσύνη που του δείχνετε. Αυτό θα του δώσει την αυτοπεποίθηση να επιβάλλει τα δικά του όρια στον εαυτό του, καθώς μεγαλώνει.